Τι είναι η Eurojust;
Η Eurojust, ο οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συνεργασία στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης, αποτελεί μοναδικό κόμβο με έδρα τη Χάγη των Κάτω Χωρών, στο πλαίσιο του οποίου οι εθνικές δικαστικές αρχές συνεργάζονται στενά μεταξύ τους για την καταπολέμηση του σοβαρού διασυνοριακού εγκλήματος. Ο ρόλος της Eurojust είναι να συμβάλει ώστε η Ευρώπη να καταστεί ένας ασφαλέστερος χώρος, μέσω του συντονισμού του έργου των εθνικών αρχών —τόσο των κρατών μελών της ΕΕ όσο και των τρίτων χωρών— όσον αφορά τη διερεύνηση και τη δίωξη του διεθνικού εγκλήματος.
Ποια είναι τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες της Eurojust;
Η Eurojust υποστηρίζει και ενισχύει τον συντονισμό και τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών για την έρευνα και τη δίωξη σοβαρών εγκλημάτων τα οποία είναι αρμόδια να αντιμετωπίζει, και που έχουν επιπτώσεις σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη ή απαιτούν δίωξη σε κοινές βάσεις, βάσει επιχειρήσεων που διεξάγονται και πληροφοριών που παρέχονται από τις αρχές των κρατών μελών, την Ευρωπόλ, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και την OLAF.
Για να εκτελέσει τα καθήκοντά της, η Eurojust λαμβάνει υπόψη κάθε αίτημα που προέρχεται από αρμόδια αρχή κράτους μέλους, κάθε πληροφορία που παρέχεται από αρμόδιες αρχές, θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμούς της Ένωσης, καθώς και κάθε πληροφορία που συλλέγει η ίδια η Eurojust.
Επίσης, διευκολύνει την εκτέλεση αιτήσεων και αποφάσεων δικαστικής συνεργασίας, μεταξύ άλλων αιτήσεων και αποφάσεων που βασίζονται σε πράξεις με τις οποίες υλοποιείται η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης.
Η Eurojust είναι αρμόδια όσον αφορά τις μορφές σοβαρών εγκλημάτων που παρατίθενται στον κανονισμό για την Eurojust Ωστόσο, από την ημερομηνία κατά την οποία η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ανέλαβε τα οικεία καθήκοντα έρευνας και δίωξης, η Eurojust δεν ασκεί την αρμοδιότητά της όσον αφορά εγκλήματα για τα οποία η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ασκεί την αρμοδιότητά της, εκτός από τις υποθέσεις που αφορούν κράτη μέλη που δεν συμμετέχουν σε ενισχυμένη συνεργασία για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και κατόπιν αιτήματος των εν λόγω κρατών μελών ή ύστερα από αίτηση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
Η Eurojust ασκεί την αρμοδιότητά της για αδικήματα που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης σε υποθέσεις που αφορούν κράτη μέλη που συμμετέχουν σε ενισχυμένη συνεργασία για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, αλλά σε σχέση με τα οποία η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία δεν είναι αρμόδια ή αποφασίζει να μην ασκήσει την αρμοδιότητά της.
Πώς λειτουργεί η Eurojust;
Η Eurojust παρέχει συνδρομή σε ευρύ φάσμα ερευνών και διώξεων. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και απαιτεί εξατομικευμένη προσέγγιση. Συχνά, οι ανακριτές και οι εισαγγελείς πρέπει να ενεργούν αμέσως για τον εντοπισμό και τη σύλληψη υπόπτων. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι εθνικές αρχές μπορούν να στηριχτούν στις μοναδικές υπηρεσίες επιφυλακής της Eurojust, διευκολύνοντας, για παράδειγμα, την ταχεία εκτέλεση ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης (ΕΕΣ) ή μιας απόφασης δέσμευσης ή τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων μέσω ευρωπαϊκής εντολής έρευνας (ΕΕΕ). Ενίοτε, η έρευνα εξελίσσεται αργά και μεθοδικά, και μπορεί να απαιτήσει μήνες, ή ακόμη και χρόνια, προσεκτικού σχεδιασμού, συντονισμού και συζήτησης, με την Eurojust να διαδραματίζει συντονιστικό ρόλο. Τα τέσσερα βασικά μέσα στήριξης που παρέχει η Eurojust είναι οι κοινές ομάδες ερευνών, τα εργαλεία δικαστικής συνεργασίας, οι συντονιστικές συνεδριάσεις και τα κέντρα συντονισμού.
Οι υποθέσεις ενώπιον της Eurojust είτε αφορούν δύο ή περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ είτε ένα κράτος μέλος και ένα κράτος εκτός ΕΕ. Ορισμένες φορές, οι υποθέσεις αφορούν εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί σε ένα μόνο κράτος μέλος αλλά έχουν επιπτώσεις πέραν των συνόρων του. Η Eurojust προσφέρει στα κράτη μέλη την τεράστια πείρα και εμπειρογνωμοσία της στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένου ενός φάσματος εργαλείων για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως οι συγκρούσεις δικαιοδοσίας, η έκδοση, το παραδεκτό των αποδεικτικών στοιχείων και η δέσμευση και ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων. Δεδομένου ότι η Eurojust συνδράμει αρχές από όλα τα κράτη μέλη και διάφορες τρίτες χώρες, μπορεί να ανταποκριθεί γρήγορα σε αιτήματα, ενίοτε συμβάλλοντας στην επίλυση μιας υπόθεσης εντός ωρών.
Πώς είναι οργανωμένη η Eurojust;
Το συλλογικό όργανο της Eurojust απαρτίζεται από εθνικά μέλη, ένα από κάθε κράτος μέλος της ΕΕ (με εξαίρεση τη Δανία, η οποία δυνάμει του πρωτοκόλλου αριθ. 22 δεν δεσμεύεται από τον κανονισμό Eurojust). Τα εθνικά μέλη είναι δικαστές, εισαγγελείς ή άλλοι επαγγελματίες του τομέα της δικαιοσύνης με ισοδύναμες αρμοδιότητες. Τα εθνικά μέλη επικουρούνται από αναπληρωτές και βοηθούς.
Το συλλογικό όργανο, όταν ασκεί τις διαχειριστικές του αρμοδιότητες, απαρτίζεται και από έναν εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το συλλογικό όργανο τελεί υπό την εποπτεία του προέδρου της Eurojust, ο οποίος εκλέγεται για τετραετή θητεία, με ανώτατο όριο τις δύο θητείες. Κατά την άσκηση των καθηκόντων του ο πρόεδρος επικουρείται από δύο αντιπροέδρους. Οι αντιπρόεδροι εκλέγονται επίσης για τετραετή θητεία, με ανώτατο όριο τις δύο θητείες.
Το εκτελεστικό συμβούλιο της Eurojust επικουρεί το συλλογικό όργανο της Eurojust στις διαχειριστικές του αρμοδιότητες. Επιβλέπει τις αναγκαίες προπαρασκευαστικές εργασίες του διοικητικού διευθυντή σε διοικητικά θέματα προς έγκριση από το συλλογικό όργανο και λαμβάνει διοικητικές αποφάσεις που περιγράφονται ρητά στο άρθρο 16 του κανονισμού για την Eurojust.
Ο πρόεδρος της Eurojust προεδρεύει στο εκτελεστικό συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται και από τους αντιπροέδρους της Eurojust, καθώς και έναν εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Δύο ακόμη μέλη του συλλογικού οργάνου διορίζονται στο εκτελεστικό συμβούλιο βάσει συστήματος εκ περιτροπής διορισμού ανά διετία.
Ο διοικητικός διευθυντής διευθύνει τη διοίκηση της Eurojust, η οποία με τη σειρά της υποστηρίζει το συλλογικό όργανο της Eurojust.